iatronet.gr, 31-3-2025, Δημήτρης Καραγιώργος

Έως το 15% των διαγνώσεων εκτιμάται ότι είναι ανακριβείς, καθυστερημένες ή λανθασμένες. Τα διαγνωστικά σφάλματα επηρεάζουν αρνητικά τη φροντίδα των ασθενών και αυξάνουν τη χρήση πόρων υγειονομικής περίθαλψης.

Τα παραπάνω επισημαίνονται σε πρόσφατη έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), με τίτλο "The economics of diagnostic safety". Σύμφωνα με τους συντάκτες της, η λανθασμένη διάγνωση, η υποδιάγνωση και η υπερδιάγνωση έχει οικονομική επίπτωση, η οποία ισούται με το 17,5% των συνολικών δαπανών υγειονομικής περίθαλψης ή με το 1,8% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ). Ενδεικτικό είναι πως μία μέση χώρα - μέλος του ΟΟΣΑ δαπανά για την Υγεία περίπου το 10% του ΑΕΠ της.

Οι επιστήμονες του Οργανισμού σημειώνουν πως η μείωση των διαγνωστικών λαθών μπορεί να οδηγήσει σε εξοικονόμηση πόρων και κυρίως σε μείωση της βλάβης των ασθενών. Εκτιμάται πως η μείωσή τους στο μισό, θα μπορούσε να οδηγήσει σε εξοικονόμηση πόρων της τάξης του 8% των συνολικών δαπανών υγειονομικής περίθαλψης. Όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί, η μέση κατά κεφαλή δαπάνη για εξετάσεις στον ΟΟΣΑ είναι 40 ευρώ και στην Ελλάδα πάνω από 20 ευρώ.

Κατά κεφαλή δαπάνη για διαγνωστικές εξετάσεις (σε ευρώ)

Διαγνωστικό λάθος
Όπως επισημαίνουν οι συντάκτες της έκθεσης, η διάγνωση είναι ένα θεμελιώδες μέρος της υγειονομικής περίθαλψης, καθώς αποτελεί το πρώτο βήμα για τη σωστή και έγκαιρη αναγνώριση ενός προβλήματος υγείας. Το διαγνωστικό λάθος είναι η αποτυχία για την παροχή ακριβούς ή έγκαιρης διάγνωσης. Περιλαμβάνει, λανθασμένη διάγνωση, καθυστερημένη διάγνωση και υποδιάγνωση. Εκτιμάται πως το 15% των διαγνώσεων περιέχει σφάλμα.

Παρά τη μεγάλη πρόοδο της τεχνολογίας, τα συστήματα Υγείας ενδέχεται να αποτυγχάνουν ακόμη να αναγνωρίσουν σωστά και έγκαιρα μία πάθηση. Αυτό αποδίδεται σε παράγοντες, όπως η απουσία κλινικών δεξιοτήτων, προβλήματα στη λήψη αποφάσεων και στο εργασιακό περιβάλλον, η κατακερματισμένη παροχή φροντίδας, τα περιορισμένα δεδομένα και πληροφορίες. Τα παραπάνω μπορούν να οδηγήσουν σε επικάλυψη, περιττή φροντίδα και σπάταλη χρήση πόρων υγειονομικής φροντίδας.

Το πρόβλημα
Οι περισσότεροι άνθρωποι θα αντιμετωπίσουν τουλάχιστον ένα διαγνωστικό σφάλμα στη ζωή τους, με αποτέλεσμα μερικές φορές να υποστούν σοβαρή βλάβη. Εκτιμάται ότι το 80% όλων των βλαβών που προκαλούνται από καθυστερημένη ή λανθασμένη διάγνωση μπορεί μπορεί να προληφθεί.

Οι παραλλαγές στα διαγνωστικά κριτήρια, η άτυπη κλινική εικόνα και η έλλειψη ειδικών διαγνωστικών εξετάσεων είναι οι οδηγοί λανθασμένης διάγνωσης διαταραχών ψυχικής υγείας. Ένας στους εννέα ενηλίκους έχει λανθασμένη διάγνωση ΔΕΠΥ στο Ηνωμένο Βασίλειο και ένας στους δέκα λανθασμένη διάγνωση σήψης στις ΗΠΑ. Σε κλινικό επίπεδο, το διαγνωστικό λάθος μπορεί να οδηγήσει σε σωματική και ψυχολογική βλάβη στους ασθενείς.

Σε επίπεδο συστήματος, σχετίζεται με μη βέλτιστη ασφάλεια και ποιότητα, που εκδηλώνεται με σπατάλη πόρων και χειρότερα αποτελέσματα υγείας.